تحلیل رفتار متقابل نظریه ای است که به بررسی شخصیت انسان‌ها پرداخته و یک روش منظم برای روان درمانی در راستای ایجاد تغییرات و رشد شخصی است. این تعریف برای تحلیل رفتار متقابل توسط انجمن جهانی تحلیل رفتار متقابل که به TA نیز معروف است، ارائه شده است.
به عبارت دیگر TA یا Transactional Analysis ، یک تئوری در روانشاسی اجتماعی است که اولین بار توسط اریک برن ارائه شده است. در میان نظریه‌های متعدد روان شناسی، تئوری تحلیل رفتار متقابل از لحاظ عمق نظریه و کاربرد متنوع و بسیار وسیعی که دارد، در سطح جهانی بسیار برجسته است. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا دریابید که تحلیل رفتار متقابل چیست؟ و چه کاربردی در روانشناسی دارد.
تحلیل رفتار متقابل چیست؟
تحلیل رفتار متقابل به عنوان نظریه ای که به شخصیت انسان‌ها می‌پردازد، تصویری متفاوت از ساختار روان شناختی انسان‌ها ارائه می‌دهد. نظریه ی تحلیل رفتار متقابل از یک الگوی سه بخشی در قالب حالات نفسانی استفاده می‌کند که به ما کمک می‌کند تا چگونگی عمل و رفتار انسان‌ها را شناخته و دریابیم انسان ها چگونه شخصیت خود را در قالب رفتارهایشان آشکار می‌سازند. تحلیل رفتار متقابل نظریه ای متفاوت برای ارتباطات نیز دارد که قابلیت این را دارد که برای مدیریت مجموعه‌ها و تجزیه و تحلیل سازمان‌ها برای رسیدن به سطح عالی در مسئولیت پذیری به کار گرفته شود.
تحلیل رفتار متقابل و پیش نویس زندگی
تحلیل رفتار متقابل، نظریه ای فراگیر درباره رشد کودک نیز ارائه می‌دهد. پیش نویس زندگی بیانگر این موضوع است که چگونه الگوهایی که ما در زندگی کنونی خود داریم، ریشه در دوران کودکی و طفولیت ما دارد. تحلیل رفتار متقابل در قاب پیش نویس زندگی، توضیحاتی را ارائه می‌دهد که خواننده با مطالعه آن در می‌یابد که چگونه سبک و روش زندگی ما در بزرگسالی، بازنوازی روش زندگی ما در کودکی ماست که گاه ممکن است بسیار دردناک نیز باشد. از این رو تحلیل رفتار متقابل نظریه ای در راستای آسیب شناسی روانی ارائه نموده است.
تحلیل رفتار متقابل و حوزه عملی و درمانی
نظریه تحلیل رفتار متقابل در حوزه کاربرد عملی یک نظام روان درمانی را به همگان معرفی می‌نماید که در درمان انواع اختلالات روانی از مشکلات روزانه گرفته تا مشکلات اختلال کنترل تکانه ، مورد استفاده قرار می‌گیرد. نظریه یاد شده، روش‌های متعدد درمانی برای درمان گروهی، فردی، زوجی و همچنین خانوادگی ارائه می‌دهد.
به غیر از حوزه درمانی، تحلیل رفتار متقابل در مراکز آموزشی هم کاربرد داشته و به دانش آموزان و استادان این امکان را می‌دهد تا در وضعیت ارتباطی آشکاری با یکدیگر قرار بگیرند. این نظریه به این دسته از افراد کمک می‌کند تا از برخوردهای بی فایده پرهیز نموده و امور مخرب را کنار بگذارند. بسیاری از روان شناسان از این نظریه برای مشاوره‌های خود، بهره ی بسیاری می‌برند.
همانطور که قبلا هم اشاره نمودیم، نظریه تحلیل رفتار متقابل یک نظریه بسیار گسترده است که در مدیریت مجموعه‌ها، تحزیه و تحلیل سازمان‌ها و آموزش ارتباطات، اهرم بسیار نیرومندی است. در بسیاری از کشورها، تئوری تحلیل رفتار متقابل، توسط پلیس و نیروهای انتظامی، مددکاران اجتماعی، روحانیون و بسیاری دیگر برای حل مسائل و مشکلات روان شناختی استفاده می‌گردد.
به عبارت دیگر، تحلیل رفتار متقابل، در هر زمینه ای که نیاز به درک روابط و ارتباطات و همچنین درک افراد مختلف باشد، کاربرد دارد. یکی از روش هایی که نقش بسیار زیادی در بهبود روباط اجتماعی و فردی دارد هوش هیجانی است. برای شناخت میزان مهارت خود در کنترل احساسات می توانید تست هوش هیجانی بار آن رایگان را انجام دهید تا در قالب ۹۰ سوال مهم روانشناختی بیشتر با مهارت فردی خود در کنترل احساسات آشنا شوید.
علت استفاده گسترده از نظریه
پیچیدگی و ابهام مفاهیم اساسی، زمان طولانی برای درمان و بسیار تخصصی بودن روش‌های روان درمانی دیگر، باعث گردید تا تحلیل رفتار متقابل که از واژه‌های آسان و مفاهیم اساسی تشکیل گردیده است، جای روش‌های قدیمی روان درمانی را بگیرد. تحلیل رفتار متقابل به دلیل جامعیتی که دارد، هرجا که انسان‌ها حضور داشته و با یکدیگر ایجاد رابطه نمایند، کاربرد عملی جهت ایجاد تغییر و حل مشکلات پیدا می‌نماید. تحلیل رفتار مقابل یک مکتب کاربردی و علمی است که در آن از استفاده از مفاهیم پیچیده اجتناب گردیده و طوری مطرح شده است که به راحتی میتوان آن را مشاهده و تجربه نمود. این نظریه در زمینه‌های روان کاوی، مشاوره، جامعه شناسی، مدیریت، گروه درمانی و آموزش و توسعه سازمان‌ها مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد.
پرسش و پاسخ :
- رفتار تعاملی چیست؟
به مجموعه ای از رفتارهایی گفته می شود که به صورت متقابل بین دو یا چند نفر برای رسیدن به هدف مشترک ایجاد شده است. هدف تعامل تحت تاثیر قرار دادن یا در نظر گرفتن مخاطب می باشد.
- منظور از تحلیل رفتاری چیست؟
مطالعه علمی جهت تحلیل اصولی یادگیری و رفتار فردی است. هدف از تحلیل رفتار تامین نیاز و تلاش برای تغییر رفتار جهت بهبود فردی برای زندگی موفق است
