هر انسانی برای موفقیت در هر زمینه ای باید پیش نیازهای آن را در درون خود یا به صورت ذاتی داشته یا از طریق آموزش و تمرین پرورانده باشد. در حقیقت انسان برای هر زمینه ای یک نوع هوش مانند هوش EQ، هوش IQ، هوش شرافت و هوش موفقیت و غیره دارد. در زمینه مسائل مالی و اقتصادی نیز هوش مالی یا هوش اقتصادی در وجود انسان قرار دارد که البته در میان انسان‌ها شدت و ضعف دارد و معمولا افرادی که هوش مالی بالایی دارند به افرادی بسیار موفق از نظر کسب و کار و تجارت مبدل می‌شوند.
بسیاری به درستی نمیدانند هوش مالی چیست؟ به همین جهت تصمیم داریم در این مطلب برای علاقمندان مباحث مدیریت و کسب و کار به شرح مقوله هوش مالی یا هوش اقتصادی بپردازیم. با ما همراه باشید.
تعریف هوش مالی یا هوش اقتصادی
در بیان تعریف هوش مالی یا هوش اقتصادی لازم است ابتدا ذکر کنیم که یکی از انواع هوشهای چندگانه انسان است که عمدتا به مسائل مالی و اقتصادی مربوط می‌شود و درست به مانند هوش هیجانی می‌تواند از پایه‌های موفقیت افراد در کسب و کار به ویژه در مدیریت کسب و کار محسوب گردد، هوش مالی است. مدیران و موسسان کسب و کارها و استارتاپ‌های موفق علاوه بر هوش هیجانی بالا دارای هوش مالی یا هوش اقتصادی بالا نیز می‌باشند.
هر انسانی تمایل دارد با کسب درآمد و پول بیشتر، رفاه و آسایش بیشتری برای خود و خانواده اش مهیا کند. زیرا افرادی که رفاه مالی بیشتری دارند زمان بیشتری را می‌توانند به تفریح و لذت بردن از زندگی در کنار خانواده و دوستان بپردازند و این دقیقا هدف اصلی اکثر مردم از تمایل به ثروتمند شدن است. از این رو لازم است که افراد هوش مالی یا هوش اقتصادی را هم مانند هوش هیجانی در خود پرورش دهند.
خوشبختانه هیچ کدام از این موارد را نمی‌توان ۱۰۰ درصد ذاتی و غیر اکتسابی دانست و قطعا با آموزش و تمرین و ممارست می‌توان آن‌ها را بشدت در یک فرد تقویت نمود. افرادی که هوش مالی بالایی دارند به درستی می دانند در چه زمانی چه تصمیمی بگیرند و معمولا اشتباهات ناشی از تصمیمات اشتباه در لحظات حساس کمتر از آن‌ها سر می‌زند.
به طور ساده و عامیانه در حرف‌های عوام قطعا شنیده اید که در مورد یک فرد می‌گویند که فلانی مثل آب خوردن پول در می‌آورد یا فلانی بلد است چطور پول در بیاورد. این دقیقا دیدی است که افراد در مورد کسانی که شم اقتصادی بالایی داشته و در حقیقت هوش مالی بسیار بالا دارند، وجود دارد. این افراد معمولا پیچیده ترین مسائل مالی پیش رو را هم حل می‌کنند و چالشی در زمینه مالی برای آنان غیر قابل حل نمی‌باشد.
تعاریف متعددی برای هوش مالی ارائه شده که یکی از معتبر ترین‌ها را رابرت کیوساکی ارائه داده است. وی می‌گوید هوش اقتصادی یا شم اقتصادی مجموعه ای از تصمیم‌گیری‌ها و اقداماتی است که افراد در راستای مدیریت مالی صورت می‌دهند.
نقش هوش مالی در حفاظت و هدایت پول
می‌دانیم که پول یک انگیزه و محرک بسیار قوی در اکثر انسان‌ها به حساب می‌آید و هر انسانی به نوعی نسبت به آن حریص است و این موضوع به هیچ وجه قابل انکار نیست. برخی به دروغ در صحبت‌های خود از بی ارزش بودن پول سخن می‌گویند، در حالی که در دل خود باور قوی دارند که نمی‌توان بدون پول به خوشبختی و آرامش رسید.
اما مساله اینجاست که در بسیاری موارد فقط داشتن پول نمی تواند یک فرد را به خوشبختی و موفقیت برساند. چه بسیارند افرادی که سرمایه زیادی به دستشان رسیده ولی چون بلد نبوده اند آن را در چه راهی سرمایه گذاری کنند نتوانسته‌اند سرمایه خود را حفظ کرده و بعضا تمام سرمایه خود را از دست داده اند. زیرا این افراد شم اقتصادی یا هوش مالی مناسبی ندارند و نمی‌توانند در زمینه مسائل مالی در هر لحظه تصمیم مناسبی اتخاذ کنند و بالعکس با تصمیمات اشتباه خود سرمایه و داشته‌های خود را نیز به باد می‌دهند. نقش مدیریت مالی در این مرحله بیش از بیش نیاز است.
چگونه هوش مالی خود را تقویت کنیم؟
همان طور که پیش تر ذکر کردیم برخی افراد هستند که به صورت ذاتی دارای هوش مالی بسیار قوی هستند و این مهارت را به صورت غیر اکتسابی دارا می‌باشند. اما این موضوع دلیل آن نیست که دیگران نتوانند هوش مالی یا هوش اقتصادی را در خود تقویت کنند. هوش مالی به هیچ وجه یک مهارت صرفا ذاتی نیست و می‌تواند اکتسابی هم باشد و افراد با قرار گرفتن در معرض آموزش‌های صحیح و مستمر و همچنین انجام تمرینات اصولی و هدفمند می‌توانند هوش مالی را در خود به شکل قابل توجه و معنا داری تقویت نمایند. حال به مواردی که در تقویت هوش مالی موثر هستند اشاره می‌نماییم :
تمرکز روی اهداف اصلی
یکی از مهم ترین موارد که می‌تواند به تقویت هوش مالی یا هوش اقتصادی بیانجامد، تمرکز روی اهداف اصلی است. با این کار افراد نمی‌گذارند ذهنشان روی موارد بیهوده تمرکز پیدا کند و وقت آنان تلف گردد. برای اینکه هوش هیجانی در فردی تقویت شده و با تمرکز کافی به سرعت بتواند به پول برسد، می‌بایست فکر خود را از موارد جانبی و بیهوده دور کند و روی هدف‌های اصلی زندگی خود متمرکز شود و ترس را کنار گذاشته و دل را به دریا بزند و وارد گود شود. مقابله با ترس‌ها و اضطراب و داشتن ریسک پذیری که از خصوصیات کارآفرینان موفق هم می‌باشد از مواردی است که علاوه بر داشتن تمرکز کافی روی هدف اصلی می‌تواند به تقویت هوش مالی یا اقتصادی کمک شایانی بنماید.
داشتن برنامه ریزی و مدیریت زمان
یکی از مشکلاتی که موجب می‌شود ذهن انسان نتواند روی یک موضوع اصلی متمرکز شود، نداشتن برنامه ریزی درست و مدیریت زمان است. در چنین شرایطی فرد هرگز به کارهای خود نمی‌رسد و مرتب وقت کم می‌آورد و به علت عدم تمرکز بالا همان کارهایی که انجام داده است را هم با کیفیت ناقص انجام می‌دهد. با داشتن مدیریت زمان و یک برنامه ریزی مناسب افراد باید بتوانند سعی کنند که مدتی طولانی را به ترک عادت‌های اشتباه خود و جایگزینی آنان با فعالیت‌های مناسب و هدفمند بپردازند تا در مسیر موفقیت متمرکز شوند و بدین ترتیب بتوانند به سوی جذب پول حرکت کنند. در حقیقت با این کار هوش مالی یا هوش اقتصادی افراد بشدت تقویت می‌شود.
خیلی از افرادی که اکنون از نظر وضعیت مالی دارای جایگاه عالی هستند از مهارت مدیریت زمان استفاده می کنند. چون که اگر شما برای فعالیت روزانه خود برنامه ای نداشته باشید باعث می شود هوش و تمرکز شما برای انجام کار پایین آمده و در نتیجه دچار شکست در کار شوید.
افراد با هوش مالی بالا چگونه فکر می کنند؟
در حقیقت برای رسیدن به موفقیت بسیار لازم است که ابتدا بدانیم افراد موفق چگونه فکر می‌کنند و بعد سعی کنیم نحوه تفکر خود را عوض کرده و به آنان شبیه کنیم. البته این به معنای تقلید صرف نیست. زیرا اگر به افراد موفق کارآفرین توجه شود مشخص می‌شود که این افراد انسان‌هایی نوآور هستند و اصلا تقلید را بر نمی‌تابند. اما خوب است که از نحوه فکر کردن افراد موفق ایده بگیریم. حال به برخی از پایه‌های فکری افراد با هوش مالی بالا اشاره می‌کنیم:
یادگیری از متخصصین
افراد با هوش مالی بالا در هر زمینه ای که متخصصی بالاتر از خود می‌بینند از وی یاد می گیرند و هرگز با غرور و تکبر، خود را عقل کل نمیدانند. این افراد معتقدند مشورت با افراد با تخصص بالا هرگز برای آنان افت ندارد و بلکه دانش آنان را بیشتر کرده و راه موفقیت را برایشان هموارتر می کند.
داشتن مهارت های ارتباطی قوی
مهارت برقراری ارتباط با دیگران از مهارت‌هایی است که به افراد کمک می‌کند بتوانند در نهایت برای کسب و کار خود شبکه سازی انسانی نمایند. از این رو افراد با هوش مالی بالا در زمینه برقراری چنین ارتباطاتی با دیگران توانایی بسیاری دارند. عزت نفس و اعتماد به نفس بالای این افراد، آنان را در داشتن ارتباطات قوی و در نهایت رسیدن به موفقیت در کسب و کار می‌تواند یاری کند.
تعامل با مدیران مالی موفق
همان طور که پیش تر ذکر شد، افراد با هوش مالی بالا سعی دارند همواره از افراد موفق الگو بگیرند و آن را در مجموعه کاری خود بومی سازی کنند. از این رو لازم است به دوستی و داشتن ارتباط با مدیران موفق، به ویژه مدیران مالی موفق بپردازند تا بتوانند از عادت‌ها، رفتارها و کارهای روزانه آنان و عکس العمل‌های آنان در شرایط خاص الگوبرداری کنند و با استفاده از آن در تصمیم گیری‌های بعدی خودشان نیز رفتاری بدان صورت داشته باشند.
