برای داشتن مذاکرات موفق در زمینه های مختلف روابط روزمره به ویژه روابط شغلی و جلسات کاری و به ویژه فروش، بحث مهم مهارت‌های سخنرانی و فن بیان بسیار مورد توجه است. اما آیا مهارت سخنرانی و فن بیان یک مهارت ذاتی است یا اکتسابی؟ جواب هر دو است، بدین ترتیب که این مهارت به طور ذاتی در برخی افراد وجود دارد. اما این طور نیست که دیگران حتما از آن بی بهره بمانند. بلکه با آموزش چه به صورت شرکت کلاس گویندگی و فن بیان یا آموزش غیرحضوری گویندگی و فن بیان با فراگیری نکاتی مهم و کاربردی، هر فردی می‌تواند این مهارت مهم برای کسب موفقیت را به طور قابل ملاحظه ای در خود بالا ببرد. در ادامه بیشتر به مهارت سخنرانی و فن بیان و اهمیت آن در مذاکرات روزمره و همچنین نکاتی چند در زمینه تقویت آن اشاراتی خواهیم داشت. با ما همراه باشید.
سخنور کیست؟
در حقیقت اینکه هر کسی که سخن می‌گوید را سخنور بنامیم یک اشتباه فاحش است. بلکه سخنور یک فرد ماهر در زمینه برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی است که به بیشترین شکل ممکنه روی مخاطبان و مستمعین تاثیر می‌گذارد. در حقیقت یک سخنور ماهر نفوذ کلام بالایی دارد. چرا که فن بیان و سخنوری مهارتی است که باید با طی دوره گویندگی و فن بیاندر کنار تمرین و تجربه آن را کسب کند.
ذاتی یا اکتسابی بودن فن بیان
همان طور که عرض شد فن بیان هم ذاتی است و هم اکتسابی. بخش ذاتی فن بیان مربوط به اندام‌های گفتاری است. برای اینکه کلمات به خوبی ساخته و ادا شوند باید دارای اندام های گفتاری سالمی شامل: لب‌ها ، دندان‌ها، زبان، کام دهان، بینی، سینوس‌ها، حنجره، زبان کوچک، تارهای صوتی، فک‌ها و… باشیم. در صورتی که در هر کدام از این اندام‌ها ناهنجاری باشد ممکن است کلام ما درست ساخته نشده و در ادای آن به مشکل بربخوریم.
اصول سخنرانی و فن بیان
انسان‌ها از بدو تولد نیاز دارند که به دیگران برای رفع نیازهای خود پیام برسانند. در حقیقت یک نوزاد به نوعی با زبان بدن خود پیامش را به والدین می‌رساند. بعدها که بزرگ تر میشود صحبت کردن را برای انتقال پیمام فرا می‌گیرد و اکثر پیام‌های خود را از این طریق منتقل می‌کند. هر چند که همچنان و تا پایان عمر نیز از زبان بدن در کنار زبان گفتار استفاده خواهد نمود.
اما یک فرد بالغ برای داشتن نفوذ کلام و موفقیت در مذاکرات و مراودات خود قطعا باید به اصول سخنوری و فن بیان آشنایی کامل داشته باشد. هر چند شاید صحبت کردن یک مقوله بسیار ساده و پیش پا افتاده از نظر بسیاری به نظر بیاید، اما واقعیت این است که نوع حرف زدن و ترکیب آن با زبان بدن می‌تواند نقش بسیار مهمی در موفقیت سخنرانی ما داشته باشد وهرگز نباید این مساله را سهل بشماریم. در ادامه بیشتر به نکات و آموزش فن بیان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
- یک سوال بلاغی را نام ببرید؟
ممکن است در حین مذاکره شخصی از شما سوال کند که ساعت چند است؟ این شخص هدف از سوال را دیر رسیدن شما به جلسه را تذکر می‌دهد و انتظار پاسخ ندارد.
اصول سخنرانی و فن بیان
فردی که در حال سخن گفتن برای دیگران و مستمعین خود است، برای موفقیت بیشتر و نفوذ کلام بالاتر، حتما خود باید مستمع خوبی هم باشد. یعنی داشتن مهارت گوش دادن پایه اصلی داشتن مهارت سخنرانی است. گوش دادن موثر و مفید (و نه شنیدن) اهمیت بسیار زیادی دارد و ما اعتقاد داریم که پرحرفی یک معضل بسیار بزرگ است. بنابراین بسیار مهم است که قبل از هر چیزی شروع به تقویت مهارت گوش دادن خود کنیم.
اصل دوم در سخنرانی همگام بودن ارتباط کلامی و زبان بدن است. این اصل را به نام تمامیت نیز می‌شناسند و بدین معناست که تمام پیام‌های کلامی و غیر کلامی فرد در زمان ارتباطات یک مفهوم واحد را ارائه کند. از موارد مهم در زبان بدن پوشش است. لباس شما اهمیت بسیار مهمی در ارتباطات شما دارد. البته نه به این معنی که همه چیز باشد و قطعا موارد مهم تری نیز وجود دارد اما اگر در انتخاب آنها درست تصمیم نگیرید، بدون شک انرژی و زمان زیادی را از دست خواهید داد.
از مهم ترین و تاثیرگذارترین بخش ها در زبان بدن در زمینه مذاکرات موفق و بیان گیرا و تاثیر گذار، مهارت ارتباط چشمی است. باور بر این است که شما در زمان ارتباطات به هرجایی نگاه کنید، پیامتان به همانجا می‌رود و بسیاری از افراد در سخنرانی ها و گفت و گوهای خود به جای نگاه کردن به مخاطبان، در حال نگاه کردن به سقف یا کف زمین هستند. به همین دلیل ارتباطات آنها بسیار ضعیف اجرا خواهد شد.
- هنر فن بیان چیست؟
اگر در طول مذاکره از با استفاده از خلاقیت بتوانید سوالات و جملاتی که ترکیبی از صداها، اشکال و کلمات تشکیل شده بیان کنید به آن هنر فن بیان می‌گویند. مطالعه کتاب هنر مذاکره برای افرادی که در امور بانکی، مذاکره و فروش، مهندسی فروش، مدیران واحد های سازمانی، روابط عمومی، استادان و دانشجویان، افراد بازاری و مدیریت و تجارت و همچنین بازاریابی فعالیت دارند پیشنهاد می کنیم.
دامنه لغات در سخنرانی
یکی دیگر از اصول فن بیان و سخنرانی که شاید مهم ترین اصل این زمینه است تسلط کلامی کافی است و بدین معناست که دامنه لغات خوبی داشته و بدانیم در چه زمانی از چه کلامی استفاده کنیم و به طور کلی حرف کم نیاوریم. همیشه به دانشجویانی که در آموزش گویندگی و فن بیان شرکت می‌کنند توصیه می‌کنیم با شرکت در دوره آموزش سخنرانی مدرسه کسب و کار آیا مهارت‌های سخنوری خود را به صورت تخصصی افزایش داده تا بتوانند به یک سخنران حرفه ای با اعتماد به نفس بالا تبدیل شوند.
اعتماد به نفس دیگر اصل کلیدی در زمینه سخنرانی و فن بیان است. یکی از مشکلات در ارتباطات ، مبحث خجالت و کم حرفی و در سطوح بالاتر ترس از سخنرانی و صحبت در جمع است که می تواند توانایی سخنرانی و حتی مذاکره را از افراد بگیرد.
دیگر اصل مهم در اهمیت فن بیان داشتن مهارت سخنرانی بالا و فن بیان موثر، داشتن یک صدای گیرا و واضح و رسا است. این موضوع که به درستی از صدایی که خدا در اختیار ما قرار داده است استفاده کنیم، مهارتی بسیار ضروری است و حتی برخی برای تقویت صدای خود وقت و انرژی و حتی سرمایه زیادی می‌گذارند. از یاد نبرید که هرگز نمی‌توانید برای مدت طولانی به یک صدای زنگی، تو دماغی و یا گوش خراش توجه کنید. از این رو داشتن صدایی که گیرا بوده و هرگز گوش مخاطب را آزار ندهد بسیار مهم است.
تقویت فن بیان
همان طور که عرض شد مهارت فن بیان از مباحث متعددی تشکیل شده است که هر یک بخشی از انتقال و تاثیر گذرای مطلب را باعث می‌شوند. پیش تر ذکر شد این مهارت می‌توند کاملا اکتسابی و قابل تقویت باشد. در این قسمت سعی داریم بیان کنیم که چگونه مهارت سخنوری و فن بیان خود را تقویت کنیم؟
اولین مورد داشتن تمرین و تکرار سریع است، که بهترین روش بهبود مهارت گفتار است. بدین منظور باید از سخنان تمرینی خود یک ویدئو تهیه کنید و حرکات بدن و صحبت‌های خود را بررسی کنید. برای این که قبل از ارائه اصلی خود تمرین کرده باشید، از خودتان فیلم بگیرید و نقاط ضعف و قوت خود را بررسی کنید. به فن بیان و نحوه تلفظ کلمات خود توجه کنید. آیا صدای شما انتقال احساسات را هم به همراه دارد؟ اگرپاسخ خیر است، باید بیشتر بر روی بهبود این موضوع کار کنید. تمرینات خود را به صورت ویدئویی ضبط کنید. سپس آن ویدئو را تماشا کنید.
این باعث می شود که شما به شدت از نحوه اجرای سخنان و حرکات بدن خود آگاه شوید و سپس قادر خواهید بود که با تمام مخاطبان موجود در اتاق به طور یکسان ارتباط چشمی برقرار کنید. سپس ویدئوی ضبط شده را برای بار دوم نگاه کنید. این زمانی است که شما جمع بندی نهایی را انجام می دهید و خواهید دید که دیگران دقیقا چه چیزی را می بینند و شما بهتر میتوانید آن را بهبود ببخشید.
در حقیقت با این کار متوجه می شوید مخاطب از نوع ادای مطلب شما چه چیزی را دریافت می‌کند. دقیقا اینگونه شما خود را جای مخاطب می‌گذارید. این به شما کمک می‌کند طوری سخنرانی خود را برنامه ریزی کنید که بهترین بازخوردها را بگیرید.
- ۴ نوع گفتار را نام ببرید؟
اطلاع رسانی، دستور دادن، سرگرم کردن و متقاعد سازی از عناصر چهارگانه فن بیان محسوب میشود. استفاده و به کارگیری هر یک از این اصول بسته به خلاقیت و مهارت شما در سخنرانی دارد. هنر متقاعد سازی یکی از اصول مهم سخنرانی محسوب می شود که در زمینه فروش و ارایه محصول بسیار کاربرد دارد.
در متقاعد سازی در حوزه فروش شما روی مشتریان بالقوه ای کار خواهید کرد که آماده خرید هستند و قبل از خرید قصد دارند یک مقایسه ای بین محصول شما و رقیب انجام دهند. اگر هنر متقاعد سازی نداشته باشید که خصوصیات محصول خود نسبت به رقبا را برای او توجیه نکنید فروش شما با احتمال شکست همراه است.
ژست و حرکات بدن
بهبود ژست‌ها و حرکات بدن از دیگر تمرینات برای بهبود فنون مهم در سخنرانی است. در حقیقت شما باید با حرکات خود و نوع قرار گیری بدن خود بیشتری جذب مخاطب را داشته باشید و تاثیر گذاری کلام خود را به نهایت میزان ممکن بالا ببرید. اگر بدن شما در طول مدت سخنرانی فقط در یک حالت و جایگاه قرار بگیرد، اداره و اجرای سخنرانی به مراتب برای شما سخت تر خواهد شد و تاثیر گذاری شما روی مخاطب هم ناخود آگاه هم خواهد شد.
برای بهبود ژست و حالت بدن باید چند کار انجام دهید . ابتدا بهتر است که مطمئن شوید کلمات و حرکات شما مترادف هستند و هر دو یک معنی را به مخاطب می‌رسانند. به عنوان مثال اگر مطلبی در حال ارائه دارید که شامل اعداد هم میشود، اطمینان حاصل کنید تا کلماتی را که به زبان می‌آورید با تعداد انگشتانی که شما به مخاطبان نشان می‌‌دهید مطابقت داشته باشد. اگر می توانید در اطراف صحنه حرکت هم بکنید و حرکات خود را به صورت عمدی انجام دهید تا تاثیر گذاری بیشتری روی جلب توجه مستمعین داشته باشید.
تقویت صدا در فن بیان
بحث دیگر تقویت تن صدا است که می‌تواند مهارت سخنرانی را بهبود بخشد. در سخنرانی باید تن صدا تغییر کند و پیچ و تاب مناسبی به سخنان و نحوه بیان آنها داده شود. هیچ کس دوست ندارد که به یک سخنرانی یکنواخت گوش بدهد. می دانید شخصی که بدون حرکت در تمام طول سخنرانی خود در پشت تریبون نشسته است، بسیار کسل کننده است. هرگز مخاطب رغبت نمی‌کند به این فرد مدت زیادی توجه کند و قطعا به صحبت‌های وی نیز توجه خاصی نخواهد کرد.
بخش اصلی یک سخنرانی، ادای درست کلمات با تلفظ صحیح است. پس لازم است برای تبدیل شدن به یک سخنور ماهر بتوانیم کلام را به درستی و با تلفظ صحیح ادا کنیم تا مخاطبان به خوبی و درستی بتوانند مفهوم حرف‌های ما را درک کنند. به عنوام مثال افراد در حالت مضطرب نمی‌توانند به صورت شمرده حرف بزنند و معمولا تند حرف زده و مفهوم را به درستی بیان نمی‌کنند.
نشان دادن دندان‌ها در حین سخنرانی بسیار بسیار مناسب است. اگر برای انجام دادن این کار چندان مطمئن نیستید، این کار را در جلوی آینه انجام دهید و پیش از سخنرانی خوب تمرین کنید. همچنین میتوانید یک دوربین را در روبروی خود تنظیم کرده و یک مکالمه ویدئویی را ضبط کنید و بیشتر به نحوه ادای کلمات خود دقت کنید.
سخنرانی و فن بیان
ارتباط چشمی در سخنرانی
مورد بعدی این است که ارتباط چشمی برای برقراری سخنرانی بهتر و بهبود فن بیان را هم بشدت جدی گرفت. برقراری چنین ارتباطی با استفاده زبان بدن چشم می‌تواند به مردم کمک کند تا به شما اعتماد کنند. اگر از ارتباط چشمی می‌ترسید، تمریناتی وجود دارد که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
اولین مورد این است که با اسکن کردن عکس یک صورت و گذاشتن آن بر روی دیوار اتاقتان زمینه ای را برای ایجاد ارتباط چشمی فراهم کنید. اگر شما یک اتاق داشته باشید که ۳۵ نفر در آنجا جای گیرند، تنها افرادی که احساس می‌کنند که با آنها ارتباط چشمی برقرار نمی‌کنید، افرادی هستند که در کنار شخص مورد نظر شما (شخصی که به او نگاه می‌کنید) قرار گرفته اند.
باید ابتدا به پیشانی فرد مورد نظر خود نگاه کرده و به آرامی به چشمان او نگاه کنید، این عمل یک حساسیت اصولی را به همراه دارد. همچنین اگر شما فردی هستید که در برقراری ارتباط چشمی به عنوان یک مهارت اصلی فن بیان بسیار خبره است، خودتان را در یک ویدئو تماشا کنید و ببینید که لازم است به کدام سمت‌ها بیشتر نگاه کنید. به این موارد توجه کنید و به تدریج ضعف‌های خود را برطرف کنید.
- مکتوب کردن سخنرانی چه مزیتی دارد؟
افزایش قدرت صحبت کردن، افزایش مهارت بیان افکار و احساسات، استفاده از آواهای گفتاری در فن بیان، درست صحبت کردن
اهمیت فن بیان در زندگی
انسان‌های موفق معمولا از فن بیان خوب و موثری برخوردار هستند. از مهم ترین پارامترهای پیشرفت شغلی و موقعیت اجتماعی داشتن بیانی نافذ و موثر است. برای درک بهتر موضوع تصور کنید شما مدیر یک شرکت هستید و برای جایگاه شغلی حسابدار فراخوان داده اید و تصمیم دارید از بین چند نفری که رزومه فرستاده اند، یک نفر را انتخاب کرده و استخدام کنید.
طبیعتا فاکتورهای متعددی برای گزینش یک نیروی کارآمد در نظر گرفته اید. تصور کنید یکی از این افراد حسابداری است با دانش بسیار بالا و رزومه خوب، شما از او در مورد خودش می‌پرسید و سوابق کاری اش و او پاسخ همه سوالات شما را با یک کلمه یا عبارت کوتاه جواب می‌دهد. اما وی ارتباط چشمی با شما ندارد و تمام مدت به کف زمین خیره شده است. شما چه احساسی نسبت به این فرد توانایی‌هایش پیدا می‌کنید؟
این در حالی است که یکی دیگر از افرادی که رزومه فرستاده جوانی حسابدار است که دارای زبان بدن عالی است. وی با قدم‌های محکم وارد اتاق میشود و بعد از دست دادن با شما کاملا روبروی شما می‌نشیند و با صدای واضح و رسا خود را معرفی می‌کند و از اینکه او را برای جلسه مصاحبه دعوت کرده اید تشکر می کند.
ارتباط چشمی کاملی با شما دارد و با لبخند ملایمی که در صورتش هست اعتماد شما را به خود جلب کرده است. او با اعتماد به نفس کامل در مورد سوابق کاری خود حرف می‌زند و در جایی که شما صحبت می‌کنید شنونده خوبی است و فعالانه گوش می‌دهد. بدین ترتیب وی با وجود داشتن سابقه کاری کمتر می‌تواند بیشتر از فرد قبلی شما را جذب کرده و به استخدام خود قانع کند.
تاثیر نوشیدن آب در سخنرانی
شاید زیاد مهم به نظر نرسد اما نوشیدن آب نیز به سخنرانی کمک می‌کند. باید در نظر داشت که ۷۰ درصد از بدن ما از آب تشکیل شده است وقتی احساس تشنگی می‌کنیم، تقریبا حدود دو ساعت است که بدن دارد با کم آبی کار می‌کند. وقتی به بدن کم آب می‌رسانیم، آب را به اندام‌هایی که در حیات ما نقش دارند مثل قلب، ریه، مغز و دستگاههای گوارش و کلیه‌ها می‌فرستد. و تارهای صوتی به عنوان عضوی که کمترین نقش را در زنده ماندن ما دارد، در مرحله آخر از آب بهره مند می شود. پس برای رساتر شدن صدا لازم است قبل از تشنه شدن آب نوشید.
در پایان لازم است یادآوری نماییم که سخنرانی و فن بیان یک فرآیند بسیار حیاتی برای موفقیت در محاورات و مذاکرات در هر زمینه‌ای است و این مهارت به صورت ذاتی در برخی افراد نهادینه شده و باقی افراد نیز می‌توانند از طریق تمریناتی آن را بدست آورند. پس نباید نا امید بود و با انجام مداوم تمرینات از طریق آموزش غیرحضوری گویندگی و فن بیان می‌توان در این زمینه به موفقیت رسید.
- چگونه یک سخنرانی بنویسیم؟
- معرفی از خود
- یک بیانیه عالی برای تشویق مخاطبان برای دنبال کردن شما
- ساختار دهی به کلمات بر اساس نیاز مخاطبان
- برای هر پاراگراف یک موضوع داشته باشید.
- عقیده های خود را بیان کنید.
- با مخاطبان درگیر شوید.
- از اطلاعات و معلومات خود تا حد ممکن استفاده کنید.
اهمیت اصول سخنوری و فن بیان
انسان‌ها از بدو تولد نیاز دارند که به دیگران برای رفع نیازهای خود پیام برسانند. در حقیقت یک نوزاد به نوعی با زبان بدن خود پیامش را به والدین می‌رساند. بعدها که بزرگ تر میشود صحبت کردن را برای انتقال پیام فرا می‌گیرد و اکثر پیام‌های خود را از این طریق منتقل می‌کند. هر چند که همچنان و تا پایان عمر نیز از زبان بدن در کنار زبان گفتار استفاده خواهد نمود.
اما یک فرد بالغ برای داشتن نفوذ کلام و موفقیت در مذاکرات و مراودات خود قطعا باید به اصول سخنوری و فن بیان آشنایی کامل داشته باشد. هر چند شاید صحبت کردن یک مقوله بسیار ساده و پیش پا افتاده از نظر بسیاری به نظر بیاید، اما واقعیت این است که نوع حرف زدن و ترکیب آن با زبان بدن می‌تواند نقش بسیار مهمی در موفقیت سخنرانی ما داشته باشد وهرگز نباید این مساله را سهل بشماریم. در ادامه بیشتر به نکات و اصول سخنوری و فن بیان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
اعتقاد به صحت گفته‌های خود
اولین موردی که باید در نظر داشت این است که اگر می‌خواهید دیگران حرف شما را باور کنند ابتدا خود به حرف‌های خود ایمان داشته باشید. شما به عنوان مثال به مزایا و ویژگی‌های کالایی در جمعی اشاره می‌نمایید و در واقع آن را معرفی می نمایید، اگر خودتان در مورد استفاده از آن مردد باشید بدون شک نخواهید توانست به خوبی مفهوم اعتمادزایی را به مشتریان منتقل نمایید. بعضا ممکن است اینقدر حرف‌های شما برای آنها غیر قابل باور باشد که مورد تمسخر قرار بگیرید.
با تمام گذاشتن بحث برای جذب شوق مخاطب
اگر دیدید که صحبت‌های شما با شوق طرف مقابل مواجه نشده وی را تشنه کنید. سعی کنید بحث را به جای حساسی رسانده و نیمه تمام برای جلسه بعد بگذارید تا وی مشتاق شنیدن ادامه صحبت‌های شما شود. بدین منظور همه چیز را کامل توضیح ندهید. فرض کنید شما مدرس علمی هستید و می‌خواهید با سخنرانی دانش آموزان را جذب کنید. بنابراین باید سخنان خود را به گونه ای تنظیم کنید که دانش آموز برای شنیدن باقی آن شوق زیادی پیدا کند.
منظم و غیر پراکنده صحبت کردن
اینکه سخنان شما پراکنده نباشد می‌تواند تاثیر زیادی روی نفوذ کلامتان داشته باشد. اگر در حال سخنرانی برای حضار هستید یادتان باشد که نظم می‌تواند توجه افراد را به صحبت‌های شما جلب کند. اما اگر پراکنده حرف بزنید احتمالا توجه افراد به خود شما و نحوه سخنوری تان جلب میشود. هدف این نیست که به سخنوری شما توسط مخاطبان توجه شود. بلکه شما باید مفهوم خودتان را به خوبی به آنها منتقل کنید.
- منظور از عبارات رایح در سخنرانی چیست؟
به کلمات یا گروهی از کلماتی که به استفاده از روش خاص به مخاطب منتقل می شود عبارات رایج گفته می شود. اشکال این عبارت بسته به موضوع با یکدیگر فرق دارد. برخی ترکیبی هستند یا برخی با استفاده از کلمات رایج ساخته می شود. به کار بردن و استفاده از این عبارت بسته به مهارت گوینده است.
بی توجه بودن به اشتباهات خود در حین صحبت
باید در نظر داشت که هیچ کس به اندازه خود سخنران متوجه اشتباهات خود نمی‌شود. همچنین حتی ماهرترین و مشهور ترین سخنرانان هم در طول صحبت کردن در ملا عام دچار گرفتگی زبان یا اشتباهات لفظی یا حتی ایراد در بیان برخی حرف های خود می‌شوند یا احیانا مطلبی را اشتباهی ادا می‌کنند.
سخنران موفق کسی است که اشتباهات احتمالی سخنوری او را تحت تاثیر قرار ندهد. در حقیقت وی باید بتواند خود را به خوبی کنترل کرده و پس از وقوع هر اشتباهی به هم نریزد و بتواند دوباره شرایط را برای خود مهیا کرده و به درستی کار را ادامه دهد. نباید پنداشت که یک ایراد در ادای کلمات از نفوذ کلام در مخاطبان می‌کاهد. پس باید سعی داشت ادامه سخنرانی را به درستی و با اعتماد بنفس ادامه داد. زیرا کاهش اعتماد بنفس در اثر اشتباهات در حین صحبت، می‌تواند به کاهش نفوذ کلام بیانجامد.
اصل سادگی در کلام
ابتدا مهم است که بدانید برای چه افرادی سخنرانی می‌کنید. اگر به عنوان مثال آنها اساتید دانشگاه باشند قطعا باید لحن و انتخاب کلمات شما با کارگران زحمتکش یک کارخانه متفاوت باشد. اما اگر نمی‌دانید مخاطبان شما در چه سطحی هستند بهتر است اصل سادگی در کلام را رعایت فرمایید. لزوما ثقیل حرف زدن نشانه دانایی و تسلط شما نیست.
شما در وهله اول باید به سخنان خود توجه کنید و سپس آنها را مثل آب روان جاری سازید. عامل پیوند شما و مخاطب همین بی توجهی به افکار مخاطبان است؛ چون شما تک تک افراد حاضر در جلسه را نمی‌شناسید و منطقی است که احساس درونی تمام افراد برای شما قابل درک نباشد.
